paxromanalaodicea

Pax Romana
Laodicea

Introductie

Een beetje middenin West-Turkije, vlakbij de bekende toeristentrekkende kalkformaties van Pamukkale, ligt een nog zeer onbekende opgraving: Laodicea. Onbekend omdat men pas kortgeleden met het ontdekken is begonnen.

253 jaar voor Christus stichtte de Seleucidenkoning Antiochus II de stad en noemde die naar zijn echtgenote Laodike. Hij stichtte trouwens meer steden die hij Laodicea noemde! De ligging in het dal van de rivier de Lykos op de belangrijkste handelsroute van Oost- naar West-Anatolië en die naar het zuiden zorgde ervoor dat de stad zich voorspoedig ontwikkelde.

Laodicea ligt op een lage heuvelrug in het rivierdal. Het dal is ook nu nog een van de vruchtbaarste delen van Turkije en heeft een zeer gunstig klimaat, waardoor er zonder problemen veel landbouwproducten geteeld kunnen en konden worden. In de oudheid was de stad niet alleen beroemd door de handel en de landbouw, maar er was eveneens schapenteelt die voor buitengewoon goede, ravenzwarte wol zorgde. De wolproducten gaven Laodicea grote welvaart. De stad werd door de opvolgers van Alexander de Grote Laodikeia ad Lycum genoemd en kwam in die Hellenistische tijd en de vroeg-Christelijke Byzantijnse tijd tot de grootste bloei.

In de Byzantijnse tijd werd Laodicea zeer belangrijk voor het Christendom. Het werd een religieus centrum omdat een van de zeven belangrijkste kerken van het vroege Christendom toevallig in Laodicea stond en het dientengevolge een aartsbisdom werd.

Een vernietigende aardbeving maakte in het jaar 494 na Christus Laodicea met de grond gelijk. De handel en dus ook de bevolking verplaatste zich voor een groot deel naar het nabijgelegen Ladik, het tegenwoordige Denizli. Overigens werd de stad na de aardbeving nog wel lange tijd bewoond.

Van die bewoning zijn echter slechts zeer weinig sporen achtergebleven. De gebouwen die nu nog te zien zijn in Laodicea dateren alle uit de Romeinse en Byzantijnse tijd. De belangrijkste daarvan zijn de twee theaters, het stadion en het badhuis. Op dit ogenblik is het stadion niet toegankelijk vanwege opgravingswerkzaamheden. De twee theaters geven wel aan dat Laodicea in de Oudheid een grote stad moet zijn geweest. Ook de twee badhuizen, waarvan er overigens maar één de moeite van het bekijken waard is, getuigen daarvan. In de badhuizen werd gebruik gemaakt van dezelfde warmwaterbronnen die de kalkformaties van Pamukkale hebben gevormd.

De opgravingen en restauraties op de immense site zijn bij lange na nog niet voltooid en er zullen ongetwijfeld nog interessante vondsten worden gedaan. Het opgraven en restaureren is echter een kwestie van lange adem, omdat de aardbeving van de oude bebouwing bijna niets heeft heel gelaten. Van de grote tempels, villa's en huizen zijn helaas slechts de fundamenten en schamele muurresten overgebleven. De opgraving is daardoor op dit moment alleen interessant door de details van die overblijfselen.

Tot nu toe waren er bij de opgravingen nauwelijks kunstschatten te vinden. De bewoners die de verwoestende aardbeving hadden overleefd, hebben na de ramp hun waardevolle zaken uitgegraven en overgebracht naar Denizli. In het museum daar zijn nog wel enige artefacten te vinden.

In Turkije zijn de denkbeelden over het opgraven en restaureren van oudheden, net als trouwens in veel andere landen, duidelijk aan het veranderen. Eertijds streefde men ernaar om gebouwen met grootse reconstructies, vaak in beton, in de oude glorie te herstellen. Tegenwoordig graaft men uit en gebruikt men de authentieke overblijfselen en alleen nieuwe materialen als die voor een beter begrip van het totaalbeeld echt nodig zijn. Dat mag voor de bezoekers wel eens teleurstellend zijn, omdat die graag een gaaf geheel willen zien. Daarbij vergeten zij echter dat dat geheel een interpretatie is van de opgraver. Denk hierbij bijvoorbeeld aan Knossos op Kreta en de daar door Sir Evans uitgevoerde 'restauraties'.

In Laodicea wordt alles gewoon uitgegraven en als het mogelijk is en niet al te zeer beschadigd weer opgericht. Het is een eerlijke opgraving. Nu wordt er echter wel erg veel van het voorstellingsvermogen van de bezoeker verwacht. Een voordeel daarvan is dat de site nauwelijks bezocht wordt door reisorganisaties en daardoor voor de mensen die er wel komen een interessante ontdekkingsreis wordt.

De opgraving